Zaterdag stonden duizenden mensen boven langs de A12, het kleine stukje snelweg dat ingeklemd is tussen de Tweede Kamer en het Ministerie van EZK (o.a. Klimaat). Een symbolische plek waar rond twaalf uur honderden activisten van alle leeftijden de snelweg opliepen met spandoeken, borden en lijm. Het was de vijfde demonstratie op dit stukje snelweg.
Extinction Rebellion meldt dat de organisatie met verschillende instanties in gesprek is gegaan voor het protest: op vrijdagochtend met het Openbaar Ministerie (OM) en in de middag met de politie en twee vertegenwoordigers van de gemeente Den Haag. ‘Wij hebben de gemeente gevraagd onze vreedzame demonstratie op de A12 te faciliteren. Helaas heeft dit gesprek niets opgeleverd. Wij betreuren de onwil van de gemeente Den Haag om de veiligheid van de demonstranten en andere weggebruikers te garanderen.’
Het OM geeft aan RTL Nieuws aan: ‘Het gaat ons om de veiligheid. Extinction Rebellion probeert het te framen alsof wij ingaan tegen het demonstratierecht, maar daar is geen sprake van, aldus een woordvoerder.’ Het OM zegt dat het blokkeren van de snelweg 'gevaarlijk en ontwrichtend' is. Eerder deze maand veroordeelde de rechtbank in Den Haag nog vier klimaatactivisten tot werkstraffen omdat ze in 2021 de snelweg wilden blokkeren.
Vooraf opgepakt
Directeuren van maatschappelijke organisaties zoals Oxfam Novib, Both ENDS, Terre des Hommes, Milieudefensie en Greenpeace Nederland waren ook aanwezig bij de supporters, die boven uitkeken op de snelweg. Dit deden zij in reactie op het optreden van het OM tegen de activisten van Extinction Rebellion eerder deze week. Op donderdag werd een zestal activisten veelal in hun eigen huis gearresteerd. Één activist meldde zich vrijdag op eigen initiatief op het politiebureau. Alle gearresteerde mensen kregen een gebiedsverbod van negentig dagen voor de plaats van het protest opgelegd.
Andy Palmen van Greenpeace Nederland namens de directeuren: ‘Wij maken ons grote zorgen dat het recht op protest steeds verder wordt ingeperkt in Nederland. Wij staan vierkant achter vreedzame actievoerders die hun recht om te protesteren uitoefenen, daarom zijn we zaterdag aanwezig bij het protest als breed maatschappelijk middenveld. We zien dat klimaatactivisten harder worden aangepakt door politie en justitie in vergelijking met andere groepen demonstranten. Het demonstratierecht geldt voor iedereen, maar niet alle demonstranten worden gelijk behandeld.’
Waarnemers van Amnesty
Amnesty International stuurde herkenbare waarnemers die beneden en boven het optreden van politie observeerden. De organisatie schrijft: ‘Zulke acties vallen in principe onder de bescherming van het demonstratierecht, zeker als ze aangekondigd zijn en de demonstranten zelf voorzorgsmaatregelen nemen om gevaarlijke situaties te voorkomen. De overheid moet ook dergelijke demonstraties faciliteren. Amnesty International vindt het onbegrijpelijk dat strafrechtelijke middelen worden ingezet nog voordat de demonstratie plaatsvindt.’ Amnesty brengt later deze week verslag uit over hun waarnemingen.
'We zien dat klimaatactivisten harder worden aangepakt door politie en justitie in vergelijking met andere groepen demonstranten.' - Andy Palmen (Greenpeace Nederland)
Demonstranten en supporters
Ter plekke vroeg het Vakblad diverse mensen waarom zij naar de demonstratie waren gekomen. Een meneer van 72 uit Amsterdam: ‘Demonstreren is een basisrecht. Ik werd zo kwaad van de week dat ik daarom ben gekomen.’
De politie kwam al snel ter plaatse en riep mensen op om weg te gaan. Ook boven de snelweg, waar mensen op de stoep activisten toejuichten, maanden zij mensen naar het Malieveld te gaan. De organisatie riep mensen daarop op weg te gaan als ze niet wilden dat ze opgepakt zouden worden. Een demonstrant van rond de veertig: ‘Ik vraag me af of de politie wel bevoegd is om ons hier aan te houden.’ Dat laatste is bovenaan de snelweg niet gebeurd.
Beneden sloot de politie in rijen langzaam de activisten aan twee kanten in en maakten hen een voor een los van de snelweg waar ze vastgelijmd of in elkaar gehaakt zaten. Rond vier uur kwam een brandweerwagen om de laatste twee activisten die hoog in twee lantaarnpalen hingen, weg te halen. De menigte boven scandeerde ‘You are not alone’ bij elke activist die in de bus werd geduwd.
'Stoppen met fossiele subsidies'
De boodschap van de demonstratie bij monde van CCA-woordvoerder en geestelijk verzorger in de verslavingszorg Rozemarijn van ’t Einde van Extinction Rebellion is: ‘Nederland beloofde zeven jaar geleden, in 2015, te stoppen met fossiele subsidies, maar subsidieert olie-, gas- en kolenbedrijven nog steeds elk jaar met 17,5 miljard euro. Kortingen op energiebelasting, belastingvrijstelling voor kolencentrales en kerosine: de overheid gooit letterlijk olie op het vuur. De hoogste rechter van ons land oordeelde al dat onze overheid op klimaatgebied de mensenrechten van burgers onvoldoende beschermt en ook de Verenigde Naties willen een onmiddellijk einde aan fossiele subsidies.’
En een andere woordvoerder (en rechtenstudent) Hannah Prins: ‘Laat duidelijk zijn dat Extinction Rebellion pas stopt met deze acties als het kabinet zijn zorgplicht voor burgers nakomt en gaat doen wat nodig is in de klimaatnoodtoestand. Extinction Rebellion groeit enorm, onze actietrainingen zijn overvol. De regering kan zich opmaken voor steeds grotere acties. Wij eisen een direct einde aan de jaarlijks 17,5 miljard euro fossiele subsidies. Tot die tijd kunnen ze dag in dag uit rekenen op vreedzaam burgerverzet, zoals gepast binnen het recht op protest.’
Uit navraag bij de organisatie bleek op zaterdag dat 770 mensen waren gearresteerd en op zondag werden de laatste demonstraten vrijgelaten.
