Berichten over Filantropie

Vorige week stroomde de Nieuwe Kerk in Den Haag vol voor de jaarlijkse Goede Doelen Lezing 2025, een initiatief van brancheorganisatie Goede Doelen Nederland. Robbert Dijkgraaf, voormalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, was spreker. Hij staat bekend als een man die wetenschap, politiek en samenleving moeiteloos weet te verbinden en daarbij niet schuwt om kritische vragen te stellen. Hoofdredacteur Petra Hoogerwerf was aanwezig en sprak na afloop Dijkgraaf en met Margreet Plug, directeur van Goede Doelen Nederland.

In een tijd waarin de wereld snel verandert en maatschappelijke uitdagingen steeds groter worden, neemt de rol van filantropie een nieuwe dimensie aan. Vermogende individuen en families staan voor de taak om hun middelen niet alleen te gebruiken voor liefdadigheid, maar om een meetbare impact te maken op de samenleving.

In 2000 studeerde ik als socioloog af op het onderwerp ‘Grenzen van sponsoring’. Inmiddels zijn we 25 jaar verder, maar het thema is onverminderd actueel. Hoe geef je? Wat zijn de verwachtingen, aannames en de mate van betrokkenheid bij schenken? Wat toen al duidelijk werd, is dat geven nooit in een vacuüm plaatsvindt. Het is onderdeel van een krachtenveld waarin verschillende belangen samenkomen.

Hoe zorg je ervoor dat jongeren actiever betrokken raken bij het werk van goededoelenorganisaties? Claire van Teunenbroek, Walter Wymer en Ljiljana Najev Čačija vroegen onderzoekers om dit te onderzoeken in een project over geefgedrag onder jongeren. Hun conclusie? Educatieve programma’s waarin goededoelen- en onderwijssectoren samenwerken, kunnen een belangrijke rol spelen.

Als grote financieel dienstverlener, met miljoenen klanten in Nederland, staat Nationale-Nederlanden midden in de samenleving. Een bijdrage leveren aan de maatschappij is dan ook een integraal onderdeel van de strategie van NN Group, waar Nationale-Nederlanden onderdeel van is. Zo hebben we als doelstelling om voor eind 2025 het financieel, fysiek en mentaal welzijn van één miljoen mensen te ondersteunen in de tien landen waar NN Group actief is. Daarnaast hebben we als doel om één procent van het financieel resultaat (operationele kapitaalgeneratie) van NN Group bij te dragen aan maatschappelijke initiatieven.

Wat hebben de rijkste en meest invloedrijke filantropen ter wereld gemeen en welke betekenis geeft filantropie aan hun leven? Professor Jen Shang - ’s werelds enige filantropisch psycholoog - onderzocht deze vraag samen met professor Adrian Sargeant, hoogleraar fondsenwerving. Samen geven zij leiding aan het Instituut voor Duurzame Filantropie in Plymouth (Groot-Brittannië).

In een achterstandswijk bij Thika in Kenia loopt een vrouw binnen bij haar buurman. ‘Heb je het al gehoord? De medicijnen van de jongen op de hoek zijn op en hij is hartstikke ziek.’ Het nieuws gaat als een lopend vuurtje rond en uit allerlei hoeken en gaten duiken mensen op die een centje doneren, een maaltijd brengen of een crowdfunding opzetten. Iemand uit de buurt kent een kennis die nog medicatie over heeft. In Kenia is een goede buur beter dan een verre vriend.

Filantroop wil Alexander Ribbink zich nadrukkelijk niet noemen. Maar sinds hij vermogend is door zijn werk bij TomTom heeft hij zich veel beziggehouden met maatschappelijke onderwerpen. Vakblad fondsenwerving sprak met hem over de oprichting van de Turing Foundation en zijn eigen familiestichting Ribbink-Van den Hoek Family Foundation. Bovendien stond hij aan de basis van de hulp-rubriek ‘Amsterdammer helpt Amsterdammer’ in het Parool.

Het totaalbedrag aan giften in Nederland is ten opzichte van twee jaar geleden gedaald. Dat blijkt uit de nieuwe resultaten van het filantropie-onderzoek Geven in Nederland van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), die zij woensdag presenteerden tijdens de Dag van de Filantropie 2024. Waar Nederland in het coronajaar 2020 nog 5,7 miljard aan goede doelen gaf, is dat voor het jaar 2022 in totaal 5,3 miljard euro. Als percentage van het BBP (bruto binnenlands product) gaven we nog niet eerder zo weinig (0,62 procent). De cijfers voor vrijwilligerswerk bleven zo goed als gelijk ten opzichte van twee jaar eerder: 45 procent van de Nederlanders zet zich vrijwillig in.

In het meest recente Geven in Nederland-onderzoek bleek dat bedrijven voor het eerst grotere gevers zijn dan huishoudens.¹ Voor Nederlandse fondsenwervers dus een steeds belangrijkere pilaar in hun geefstrategie. Waar zij nog niet vaak mee te maken zullen hebben, zijn filantrokapitalisten. Weldoeners van megabedrijven die zich mengen in het filantropische spectrum. Fondsenwerver David Heyer wijdt er in zijn boek ‘Wie heeft het geld opgegeten?’, een apart hoofdstuk aan.² In het boek, dat zich richt op ontwikkelingssamenwerking in Afrika, pleit hij voor een andere manier van die hulp aan het Zuiden. En waarschuwt hij voor de opkomst van het filantrokapitalisme.