Lid worden van Vf? Meld je nu aan

LID WORDEN

Advertentie

MIC: Fondsenwerving met het bereik van social media en het gemak van een betaalverzoekje

Gebrekkig bestuur in de sector?!

13 november 2015

Recentelijk verschenen de resultaten van het ‘Good Governance onderzoek’ van Capital Counsel. Het werd met chocoladeletters onthaald in de media:  “Groot gebrek aan professionaliteit” en “Gebrekkig bestuur” in de sector. Een beetje overdreven.

door Wiebe de Graaf

De komst van het erkenningsstelsel  was voor  de vermogensadviseurs van Capital Counsel  een goede reden om een onderzoek in te stellen naar governance en financieel bestuur in de goede doelen sector. Er staat immers veel te gebeuren waar het op eigen verantwoordelijk en besturen  aankomt. Bovendien merkte Capital Counsel in de eigen praktijk dat de verdeling van bestuurlijke taken niet altijd was aangepast aan de voor de sector relevante onderwerpen.

Voor het  onderzoek werden met behulp van de Dikke Blauwe van Filanthropium 966 charitatieve instellingen met een ANBI status aangeschreven. Van  110 partijen  werd respons ontvangen– vijftig vermogensfondsen, 51 fondsenwervende instellingen en negen hybride fondsen. De bestuurders kregen vragen voorgelegd over financiën, beleggingen, en governance.

Beleggingen

Nadat de resultaten van het onderzoek werden gepresenteerd, kopte de Volkskrant: “Goede doelen zijn kwetsbaar door gebrekkig bestuur.”  In het onderliggende artikel van de krant werd  onder meer gewezen op de belegginsparagraaf van het rapport: een kwart van de fondsenwervende instellingen belegt; minder dan vijftig procent heeft daarvoor duurzaamheidscriteria vastgelegd.  De fondsen hebben het volgens de krant  “lastig” met beleggen: drie op de tien bestuurders gaf aan de bankier niet altijd te begrijpen.

Hebben we hier dan te doen met sectorbreed “gebrekkig bestuur”, zoals de Volkskrant suggereerde?  Nee, dat is ongefundeerd. Slechts 13 van de  fondsenwervende instellingen die meewerkten aan het rapport hebben aangegeven te beleggen: op basis van een dergelijk kleine groep die verder niet middels een uitgebreid steekproefkader is gedefinieerd – bijvoorbeeld groot of  klein, landelijk/internationaal/regionaal, oud/njong  – en waarvan de onderzoeksresultaten niet gewogen zijn, is er geen representatief beeld verkregen van beleggen in de (fondsenwervende) goede doelen sector. Liesbeth Rutgers van Capital Counsel daarover: “Als je dat wil bereiken zal je een uitgebreid vervolgonderzoek naar beleggingen in de sector moeten uitvoeren. Vaak zijn het grotere fondsen die beleggen, dan zie je veel meer een professionele inrichting dan bij andere fondsen. Je kan dat niet doortrekken naar de hele sector.”

De fondsenwervende instellingen die aangaven te beleggen hanteren bovendien  een defensief beleggingsbeleid: zonder uitzondering wordt door de betreffende goede doelen meer dan de helft in obligaties en door enkele zelfs uitsluitend in vastrentende producten belegd. De kop ‘Goede doelen gaan erg voorzichtig om met uw geld’ was wat dat betreft misschien passender geweest.

Niet de hele sector

Dat neemt niet weg dat er in dit rapport enkele belangwekkende zaken worden gesignaleerd, stelt ook Dedan Schmidt van het CBF: “Het spreekt voor zich dat governance en risicobeheersing aandacht blijven vragen. Dit onderzoek spoort bestuurders aan de eigen organisatie onder de loep te nemen en zo nodig aanpassingen te doen. Goed bestuur en goed toezicht en een focus op het beheersen van risico’s zijn voorwaardelijk voor organisaties die resultaten boeken en maatschappelijk impact hebben.”

Zo valt het opnemen van duurzaamheidscriteria voor de beleggingsportefeuille te allen tijden aan te raden. Rutgers daarover: “Voorkom onnodige ongelukken door de criteria te formaliseren en leg vervolgens een duurzame belegginsopdracht neer bij je adviseur. Als je dan besluit te beleggen kan je dat bovendien goed communiceren naar je achterban: uw donaties gaan niet in rook op door inflatie, maar dragen ook bij aan het verbeteren van de maatschappij.”

Bestuursportefeuilles

Juridische gezien geschiedt besturen in Nederland bijna zonder uitzondering op basis van collegialiteit: het gehele bestuur is aansprakelijk. Maar men moet elkaar wel kunnen aanspreken op elkaars verantwoordelijkheden, al was het maar omdat het bestuur daarmee effectiever wordt. Uit het rapport blijkt dat er bij de onderzochte goede doelen meestal geen of weinig  afzonderlijke bestuursportefeuilles zijn belegd, waardoor het onduidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is.

Rutgers: “Het maakt het moeilijk het volledige risico te overzien, en dat maakt bestuurders kwetsbaar. Vaak is er wel een portefeuille financiën belegd, maar compliance, risicomanagement, of personeelsbeleid worden niet afzonderlijk belegd. Er is bij fondsenwervende instellingen veel aandacht voor impact en ingaande en uitgaande geldstromen, maar alles wat daar tussenin gebeurt is bestuurlijk gezien te vaak nog onontgonnen terrein.”

Erkenningsstelsel

31 procent van de bestuurders van fondsenwervende instellingen gaf aan nog niet bekend te zijn met het erkenningsstelsel. Opmerkelijk natuurlijk, maar – zo bleek uit het rapport –  dat een meerderheid van de fondsenwervers op dit moment geen aanleiding ziet om op basis van het erkenningsstelsel de governance aan te passen mag minder bevreemding wekken. Eerst maar eens afwachten wat het erkenningsstelsel definitief brengen zal.

Gosse Bosma die zich namens Goede Doelen Nederland voor een goede erkenningsregeling inspant, reageerde neutraal op de resultaten van het onderzoek. “De erkenningsregeling die nu ontwikkeld wordt, sluit op diverse punten aan op de conclusies, aanbevelingen en de geschetste verbeterpunten. Zo is al opgenomen dat er functieprofielen voor bestuurders en toezichthouders moeten worden vastgesteld en zij de benodigde capaciteiten voor het uitvoeren van hun taak dienen te hebben. Meer aandacht voor risicomanagement wordt al langer door Goede Doelen Nederland bepleit en komt uiteraard ook terug in de erkenningsregeling.”

Met het van kracht worden van het erkenningsstelsel staat de sector een nieuwe professionaliseringsslag te wachten. Het is goed om vooruit te zien en aan de hand van het rapport alvast na te gaan of bij uw organisatie alles goed geregeld is.

Het rapport kan in hardcopy worden aangevraagd bij Capital Counsel.

Klik hier om het volledige rapport online in te zien.

Advertentie

Procurios /Fundraising CRM voor goede doelen
Close