Fondsenwervers zijn gewend vooruit te denken: aan de volgende campagne, de donorreis, A/B-testen online doen. En dan wordt opeens het digitale podium waarop we bouwen kleiner. Meta kondigde, in reactie op de EU-verordening inzake transparantie van politieke reclame (TTPA), het volgende aan: vanaf 6 oktober 2025 worden in de Europese Unie geen betaalde advertenties meer toegestaan die maatschappelijke, electorale of politieke kwesties raken. De maatregel lijkt op het eerste gezicht een zakelijke keuze, met de woorden: ‘We kunnen het niet meer verantwoord aanbieden.’ Maar in wezen knakt het de democratische infrastructuur van maatschappelijke organisaties.
Margreet Plug, directeur van Goede Doelen Nederland, zegt: ‘Voor goede doelen en maatschappelijke organisaties heeft dit besluit grote gevolgen. Het raakt aan fundamentele rechten zoals de vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie. Daarnaast heeft het directe impact op het werk van goede doelen: zij bereiken minder mensen met hun maatschappelijke boodschap, terwijl die juist nu zo belangrijk is.’
Als een techreus bepaalt welke boodschappen versterkt mogen worden en welke niet, is dat geen commerciële nuance meer, maar een fundamentele democratische kwestie. Kritische stemmen over zorg, klimaat, mensenrechten of armoedebestrijding worden op afstand gezet. Zoals een kritische analyse stelt: “Civil society will face new barriers to being heard. … Public awareness drives, advocacy initiatives, and even fundraising appeals that NGOs rely on … could all be affected.” (Bron: liberties.eu)
Het raakt de publieke ruimte: niet iedereen heeft organisch bereik, niet iedereen kan virale content genereren. Maar via betaalde advertenties had je wél een kans om echt gehoord te worden. Door deze weg af te sluiten, creëert Meta een democratische kloof tussen wie gemakkelijk toegang heeft tot groot bereik en wie bekneld raakt in algoritmes. Ook krijgt desinformatie volgens Greenpeace meer vrij spel.
Voor fondsenwervers betekent dit: alert zijn. Niet alleen slimmer werken, maar ook beseffen dat we nu in een ander regime opereren, waarin we niet meer kunnen uitgaan van gelijke toegang tot de mediakanalen. Daarom moeten we bouwen aan alternatieven: aan directe verbindingen, aan echte communities.
Meta maakt ons digitale podium kleiner. Maar onze maatschappelijke betekenis hoeft dat niet te zijn. Claim terug wat hoort bij democratie en de vrijheid van meningsuiting: zorg ervoor dat je luid en vrij gehoord wordt. Niet als advertentie, maar als gesprekspartner in onze samenleving.
--
Dit editorial stond eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 27, nummer 4, dat in december 2025 verscheen.
