De verwoesting die de tsunami op 26 december 2004 teweeg bracht, was ongekend. Meer dan 220.000 mensen werden gedood. De internationale hulpoperatie was groter dan ooit. Nooit eerder kwam Nederland zo massaal in actie. De tsunami is nog steeds het referentiepunt voor rampen en noodhulp.
Gisteren publiceerde de samenwerkende hulporganisaties een online tsunami-magazine, waarin ze stil staan bij de verwoestende ramp van toen en bij de invloed die de tsunami nu nog heeft in het denken over noodhulp. “Elke hulpactie na grote rampen wordt sindsdien vergeleken met die van toen”, zegt Jan Bouke Wijbrandi, directeur van UNICEF Nederland, de organisatie die destijds de Giro555-actie voorzat.
De hulpoperatie was groot en hectisch. Noodhulp moest worden verleend in 3 landen tegelijk, in vanwege conflicten soms onveilige regio’s. De Nationale Actie in Nederland voor de slachtoffers bracht 208 miljoen euro op. Wijbrandi: “Dat was overweldigend. We voelden een grote verantwoordelijkheid het ons toevertrouwde geld zo goed mogelijk om te zetten in hulp.”
Met geld van Giro555 kregen uiteindelijk 3 miljoen mensen hulp. “Dankzij Nederland hebben we heel veel kunnen betekenen voor de mensen daar. In eerste instantie op het gebied van noodhulp: voedselpakketten, tenten. Maar ook al heel snel hebben we geholpen met huizenbouw, onderwijs, leningen voor het opstarten van bedrijfjes en vakopleidingen.”
Er zijn ook lessen geleerd in die tsunami-periode. Dingen die achteraf beter hadden gekund. De afstemming van hulp kon beter. “De VN heeft daarom nu een meer coördinerende rol na rampen. Hulporganisaties stemmen hun werk nog beter met elkaar af. Direct na een ramp komen zij samen in zogenaamde clustervergaderingen, waar specifiek wordt gekeken wie wat doet, wie welk gebied onder zijn hoede kan nemen en waar de gaten vallen.”
Door de tsunami groeide het bewustzijn voor rampenpreventie. “Hulporganisaties zijn zich meer gaan inzetten om gemeenschappen voor te bereiden op rampen. Nieuwe huizen zijn steviger gebouwd. Ook hebben organisaties samen met lokale gemeenschappen ingezet op de aanleg van mangrovebossen, die de kusten beter beschermen. En zijn er bijvoorbeeld alarmeringssystemen aangelegd.”
Oprichting Stichting Samenwerkende Hulporganisaties
Ook in Nederland leidde de tsunami tot blijvende veranderingen. Na de tsunami werd de Stichting Samenwerkende Hulporganisaties opgericht. De organisaties achter Giro555 werkten daarvoor al samen. “Maar door de tsunami groeide de behoefte om het losse verband van hulporganisaties een juridische basis te geven met een bestuur en een reglement”, aldus de toenmalige Giro55-voorzitter.
Een jaar na de tsunami brachten de samenwerkende hulporganisaties dankzij dagblad Metro en de supermarkten een gratis krant uit met informatie uit het rampgebied. Dit keer is het tsunami-magazine gratis aangeboden door Instant Magazine.