Puhie Demaku over fondsenwerving: ‘Oprechtheid is de kracht die alles verbindt’

Je komt oorspronkelijk uit Kosovo. Hoe ben je in België terechtgekomen?

‘Mijn ouders zijn naar België gevlucht vanwege de politieke onderdrukking in de jaren negentig, toen het voormalige Joegoslavië uiteenviel. Mijn vader is schrijver en kwam toen in het vizier van de Servische regering. Ik was destijds negen jaar oud. Aan het einde van de oorlog, bijna tien jaar later, ben ik met mijn ouders teruggegaan. Die ervaring heeft me een bepaalde richting in het leven gegeven. Je wordt heel bewust van wat onderdrukking en politieke beslissingen betekenen, wanneer je het in levenden lijve ervaart.’

Vandaar ook dat je snel politiek betrokken raakte in Kosovo?

‘Idealisme is me met de paplepel ingegoten en ik heb de heropbouw van Kosovo heel bewust ervaren; met alle politieke verschuivingen richting de onafhankelijkheid. Na mijn studiejaren in Pristina en Engeland werkte ik een tijdje voor de Amerikaanse overheid in Kosovo, voor US Treasury. Maar het kriebelde heel hard om politiek actiever te worden, dus nam ik daar in 2010 ontslag.’

‘Ik werkte eerst als adviseur van de spreker van het parlement en werd daarna zelf verkozen tot parlementslid. Mijn partij Vetëvendosje zetelde in de oppositie en ikzelf was actief in de commissie van Buitenlandse Zaken. Het was een zeer unieke, ontzettend leerrijke ervaring. Op een gegeven moment moest ik mij voor mijn gevoel te veel aanpassen aan de politieke wereld. Toen besloot ik dat ik niet over mijn eigen waarden van integriteit en ethiek wilde onderhandelen. Ik heb mijn kandidatuur niet verdergezet en besloot met mijn man terug naar België te verhuizen. Ik had al veel ervaring als communicatiespecialist, dus ik kon op die ervaring terugvallen.’

--

En toen verruilde je de politiek voor een positie bij de fondsenwerving van Broederlijk Delen. Wat motiveerde voor jou die overstap en wat trok je aan in de organisatie?

‘Ik kende de organisatie nog uit mijn schooltijd en toen ik naar een nieuwe functie zocht kwam ik de vacature van Broederlijk Delen tegen. De waarden van de organisatie kwamen enorm overeen met de mijne, maar wat mij ook enorm aansprak was hoe sterk de organisatie inzette op lokale versterking. Ik had in Kosovo veel koloniale praktijken gezien: buitenstaanders hielden geen rekening met de culturele gevoeligheden en de geschiedenis van de soms eeuwenlange strijd die de mensen getekend had. Hier was het precies het tegenovergestelde. Broederlijk Delen zet mensen in hun kracht, met respect voor wat in de lokale gemeenschappen belangrijk is.’

‘Ook de manier waarop Broederlijk Delen verbindende communicatie inzette, sprak me enorm aan, al voor ik er kwam werken: niet alleen kritiek bieden maar ook voorbeelden en oplossingen geven. De beste voorbeelden zijn van de sterke mensen met wie we in de partnerlanden samenwerken. We zijn geen noodhulporganisatie, maar we bouwen structurele, duurzame partnerschappen voor de lange termijn, met mensen die stevig in hun schoenen staan in bittere omstandigheden. Door die verhalen naar hier te brengen, bouwen we bruggen en zeggen we: ‘Kijk, je staat er helemaal niet alleen voor.’’

‘De manier waarop Broederlijk Delen verbindende communicatie inzette, sprak me enorm aan’

‘Toen wist ik ook heel zeker dat ik enkel nog wilde werken voor organisaties die aansluiten bij mijn eigen persoonlijke waarden. Dus het was een combinatie van mijn idealisme, de passie die ik heb om iets te betekenen voor de wereld en de diepgrondige aanpak van de organisatie die me voor Broederlijk Delen deed kiezen.’

Nu ben je teamleider fondsenwerving en communicatie, hoe is dat gegaan?

‘Eerst was ik alleen verantwoordelijk voor het team fondsenwerving – dat was niet helemaal nieuw voor mij omdat ik eerder wat institutionele fondsenwerving heb gedaan – maar na een strategische reorganisatie in 2021 is daar ook communicatie bij gekomen. Ik vond dat logisch: wat je uitzet in communicatie, oogst je met fondsenwerving. Nu zijn we met een team van tien mensen, ieder met zijn eigen specialisatie, zoals legaten- en particuliere wervers, een telemarketeer, een persverantwoordelijke en een grafisch ontwerpster. Het geeft mij grote voldoening om te fungeren als lijm van het team en om mensen samen te brengen.’

‘De manier waarop binnen de organisatie gekeken wordt naar fondsenwerving is eigenlijk ook heel gelijkwaardig. We beschouwen de donateurs als bondgenoten, met wie we een partnerschap afsluiten omdat zij oprecht geloven in de missie. Dat vind ik fantastisch om te zien en te ervaren.’

Net als in Nederland staat ook het Belgische maatschappelijke middenveld onder druk. Wat merk je van de veranderingen in de wereld?

‘Ik denk dat in deze snel evoluerende wereld een mens vooral heel wendbaar moet zijn. Vroeger spraken we vooral van IQ, van intelligentie. Daarna werd het EQ, emotionele intelligentie. Nu wordt het AQ - adaptability quotient. Je wendbaarheid en hoe snel je kan schakelen is belangrijk, vooral in deze wereld van onzekerheid. Dat geldt voor ons als fondsenwervers maar eigenlijk voor iedereen in de maatschappij.’

Die wendbaarheid, zijn jullie daar bij Broederlijk Delen erg mee bezig?

‘Ja, we zijn echt aan het kijken wat het voor ons gaat betekenen. De politieke en economische verschuivingen hebben merkbaar invloed op de mensen. Zij worden onzeker en angstig en dat leidt ertoe dat ze terugkeren naar individualiteit. Solidariteit wordt gezien als luxe, dus het is aan ons om mensen bewust te maken dat solidariteit moet blijven bestaan, vooral in onzekere tijden. Onverschilligheid is de grootste vijand van de verandering, dus we moeten elkaar moed inspreken. Als organisatie moet je dat durven, maar dat is écht niet makkelijk. We willen in onze communicatie en fondsenwervende strategie de aandacht blijven vragen voor de ‘vergeten’ conflicten in de landen waar we actief zijn. Dat is een bikkelharde strijd.’

‘We beschouwen onze donateurs als bondgenoten’

Wat is de voornaamste uitdaging die jij in jouw werk tegenkomt?

‘Het vinden van het juiste evenwicht tussen authenticiteit en effectiviteit. Enerzijds willen we als fondsenwervers eerlijke, oprechte verhalen vertellen die écht raken en het verschil laten zien wat hun steun teweegbrengt. Anderzijds vraagt succesvolle fondsenwerving ook om strategische keuzes en resultaten. Die balans vinden – zonder concessies te doen aan onze waarden – is elke keer weer een mooie, maar soms complexe puzzel.’

‘Fondsenwerving is niet zomaar een beroep, vind ik. Het moet een roeping zijn om een missie te verwezenlijken. Je hebt geld nodig om mensen bewust te maken van de missie en via fondsenwerving ga je dat materialiseren en concretiseren.’

Op welke dag in je fondsenwervende carrière kijk je nog wel eens terug?

‘Mijn allereerste campagne bij Broederlijk Delen in 2021, midden in de coronaperiode, was een bijzondere. Onze achterban en supporters lieten zich niet tegenhouden – integendeel, ze werden creatief, pasten hun inzamelacties aan en vonden nieuwe manieren om betrokkenheid te tonen. Dat moment toonde voor mij de kracht van een gemeenschap die oprecht gelooft in solidariteit. We zaten wereldwijd in dezelfde zee in dezelfde storm, maar niet in dezelfde boot. De ongelijkheid waar we al jarenlang tegen strijden werd plots zó zichtbaar, zó scherp voelbaar. Dat onze achterban zo verbonden in beweging bleef, raakte me diep.'

Wat was het grootste dilemma waar je in je carrière mee bent geconfronteerd?

‘Eerlijk gezegd zijn er heel weinig of geen dilemma’s geweest. Toen we besloten om te stoppen met face-to-face fondsenwerving, een kanaal dat oorspronkelijk veel potentieel leek te hebben, was dat lastig. Het sloot niet goed genoeg aan bij het DNA van onze organisatie. Het bracht weliswaar inkomsten, maar de kosten en inconsistente resultaten maakten het onhoudbaar.’

‘Ik verweet mezelf destijds veel en dacht dat het erg mis zou lopen, maar enkele maanden later hoorde ik dat we niet de enige organisatie waren geweest die dit had besloten. Dat gaf me de geruststelling dat we niet alleen stonden. Uiteindelijk gaf het ons de ruimte om te focussen op andere, effectievere manieren om fondsen in te zamelen die beter bij onze missie en waarden pasten.’

Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd?

‘Oprechtheid is de kracht die alles verbindt. Wanneer je over fondsenwerving spreekt, leg dan je hart op tafel. Wees puur, zowel binnen de muren van je organisatie als daarbuiten. In een wereld waar we als fondsenwervers met weinig zijn, is het de kracht van samenwerking die ons voortdrijft. Dus: geloof met heel je wezen in wat je doet. Wanneer je met hart en ziel betrokken bent bij de missie, zullen mensen om je heen dat onmiskenbaar voelen. Mensen zijn de dragers van verandering. Als je oprecht verbinding maakt, komt alles in beweging.’

‘Wees puur, zowel binnen de muren van je organisatie als daarbuiten’

Hoe zie je je toekomst als fondsenwerver?

‘Ik zit heel goed op mijn plek hier. Dat idealisme, dat blijft in mij bestaan en dat zal ik altijd meenemen. Ik zal er altijd naar streven dat mijn job gelinkt is aan de waarden waar ik voor sta als persoon. Waar ik ook ben, zal ik een bijdrage willen leveren aan de mensheid en de maatschappij.’

--

Dit artikel stond eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 27, nummer 2, dat in mei 2025 verscheen.