Op 20 april 2017 heb ik (Marc Schoutens) de presentatie bijgewoond van de resultaten van het tweejaarlijkse onderzoek ‘Geven in Nederland’. In een vol auditorium van de VU Amsterdam werden deze onder leiding van Charles Groenhuizen op een leuke en onderhoudende manier met het publiek gedeeld. Bovendien was het dit jaar een jubileum editie: het onderzoek is sinds 1999 tien keer uitgevoerd. Een nuttig onderzoek en in elke nieuwe editie wordt er meer en beter inzicht gegeven in het geefgedrag in Nederland.

Alle resultaten staan in het boek 'Geven in Nederland 2017' waarvan goede samenvattingen zijn te vinden op de sites van De Dikke Blauwe en de NRC. Het gaat dan om cijfers uit 2015. In totaal is er in absolute zin in 2015 meer gegeven dan twee jaar ervoor. Maar relatief gezien (bedrag ten opzichte van besteedbaar inkomen) is het gedaald. Daarbij werd door René Bekkers van de VU Amsterdam aangegeven dat mensen relatief minder geven naarmate hun inkomen stijgt. En dat hoger opgeleiden relatief meer zijn gaan geven. René sprak van de tweedeling van de maatschappij die ook in het geefgedrag tot uiting komt. Uiteindelijk is er bijna 6 miljard gegeven in 2015.

Hoe interessant alle gegevens ook zijn, ik zou graag willen weten wat met al het geld nu bereikt wordt. Hoe zou Nederland eruitzien als er geen filantropische sector zou zijn? Ik zou het toejuichen als het boek ‘Geven in Nederland’ verandert in een soort ‘Jaarverslag van de sector Filantropie’. Dat antwoord geeft op: “dit is het geld wat er in is gegaan, dit zijn resultaten die zijn geboekt”. Natuurlijk is dat makkelijker gezegd dan gedaan en een onmogelijke opgave daar even helder verslag van te doen. Maar iets meer doen in deze richting zou volgens mij wel goed zijn. Want als je gevraagd wordt om geld te geven, wil je ook weten ‘waarom?’ en ‘wat gebeurt er als ik dat niet doe?’. Als ik hoor dat het gemiddeld gegeven bedrag per huishouden niet meegroeit met de inflatie denk ik: maar kan met ditzelfde bedrag nu niet veel meer bereikt worden? Dankzij de vele technologische ontwikkelingen kunnen we toch met 1 euro veel meer bereiken dan 20 jaar geleden? En het gaat toch altijd niet om kosten, maar om opbrengsten?

Ik werd in deze gedachtegang ook getriggerd door reacties die ik voorbij zag komen op de afgelopen Giro555 actie voor de hongersnood in Afrika. Reacties als: ‘ze hebben al eerder geld gehad, ze leren het nooit daar’, ‘dweilen met de kraan open’ en ga zo maar door. Een deel van onze samenleving moet dus overtuigd worden dat met het gegeven geld resultaten op korte en lange termijn geboekt worden. Ik ben eerlijk gezegd ook wel benieuwd of de ramp van nu niet vele malen groter zou zijn geweest als deze 20 jaar geleden had plaatsgevonden? En of dit soort rampen niet veel vaker zouden plaatsvinden zonder alle giften? Is dat zo? En zo ja, waarom heb ik daar zo weinig over gehoord?

Wat ik verder nog miste, is de groei van ‘impact investing’ en de opkomst van ’social enterprises’. Worden gegevens daarover ook meegenomen in het onderzoek, en, zo ja, hoe? Ongetwijfeld weer lastig om deze gegevens boven tafel te krijgen. Maar wel belangrijk voor het totaal beeld.

Tot slot van de sessie kwam er nog een interessant pleidooi van Michael Rutgers, directeur van het Longfonds. Hij riep de sector op goed na te denken over de opkomst van de blockchain technologie en de impact daarvan op de sector. Zijn boodschap was dat de sector zich binnen nu en tien jaar compleet opnieuw zal moeten uitvinden en dat het zaak is daarmee nu te beginnen! ‘Verbinden’ is daarbij het credo. Ik ben het zeer met hem eens. Mede om die reden zijn we binnen de sector zo actief op het gebied van crowdfunding. De Hartstichting verbindt onderzoekers met gevers op hun crowdfunding platform http://steunmijnonderzoek.hartstichting.nl. Ik geloof zeker in een toekomst voor charitatieve organisaties. Maar als een ‘helpende hand’ in het verbinden.

Bron: Van 'Geven in Nederland' naar 'Jaarverslag Sector Filantropie'