Het gaat gemiddeld genomen goed met het Nederlandse verenigingsleven, al moeten verenigingen wel veerkrachtig en alert zijn. Dat concludeert het Nationaal Verenigings Onderzoek (NVO) op basis van onderzoek onder 3.500 beroeps-, branche-, consumenten- en vrijwilligersverenigingen. Ze ervaren vooral last van groeiende regeldruk en teruglopende interesse in het draaiende houden van verenigingen.
Maatschappelijke betrokkenheid
Nederland blijft een land waarin veel mensen maatschappelijk betrokken zijn. Daar heeft de coronacrisis geen verandering in gebracht. Met ruim zestig procent van de consumentenverenigingen gaat het goed, en voor branche- en beroepsverenigingen is dat zelfs ruim 75 procent. Vrijwilligersverenigingen blijven per saldo overeind, al zegt daar een groter percentage in de problemen te komen door een tekort aan mensen die de vereniging willen trekken. Vooral bij lokale verenigingen is dat zeer prominent (69 procent van de respondenten gaf dat antwoord), maar ook bij de onderwijs-, cultuur- en sportverenigingen geeft meer dan veertig procent aan mensen tekort te komen. Vooral goede doelen en kerkgenootschappen geven aan dat het voortbestaan van hun vereniging juist niet in gevaar is (33 procent).
Wel vinden bestuurders dat de sociale rol van verenigingen te weinig wordt onderstreept. Verenigingen zijn belangrijk voor sociale cohesie en daar is niet altijd veel aandacht voor, vooral vanuit politiek Den Haag.
Verantwoording
Het NVO is een samenwerking tussen vereniging voor verenigingsprofessionals DNA en het Instituut voor Verenigingen, Branches en Beroepen (IVBB) en is uitgevoerd door SSC Consultancy. In 2024 wordt het onderzoek voor de vierde keer gepubliceerd.
Regelgeving
Regeldruk speelt bij alle soorten verenigingen een rol. De lijst regels en wetten waar verenigingen zich aan moeten houden is strenger en langer geworden. Denk bijvoorbeeld aan de privacywet AVG, of wetten voor bestuurders WBTR en UBO. Samen vormen ze een ‘benauwende deken’ voor de verenigingen en hun leden, aldus het onderzoeksrapport.
Die verhoogde regeldruk heeft ook een negatief effect op de relatie van verenigingen met banken. Het onderling contact is vaak traag en stroperig en de bureaucratie leidt tot irritatie. Wel lijkt het zo te zijn dat verenigingen die een verandering doormaken relatief vaker last hebben van beperkende regelgeving: stabielere verenigingen zijn vaker in staat om regelgeving mee te nemen in dagelijkse routines.
Cybersecurity
Ook digitale veiligheid is een hot topic in de verenigingssector. Vooral branchekoepels zijn erg met het onderwerp cybersecurity bezig en nemen technologische ontwikkelingen mee in hun dagelijkse werk (39 procent). Inmiddels heeft meer dan de helft van branche-, beroeps- en consumentenverenigingen de investeringen in digitale middelen verhoogd. Bij veel vrijwilligersverenigingen is de reactie vrij relaxt. Gelukkig hebben procentueel gezien relatief weinig verenigingen ook echt te maken gekregen met cybercriminaliteit. Brancheverenigingen hebben het vaakst te maken met (pogingen tot) hacken.
Onderzoeksrapport
Lees de highlights uit het onderzoeksrapport ‘Alert: opletten om vitaal te blijven’ van het Nationaal Verenigings Onderzoek hier.
