Directeur Marijne Landman (Huidfonds): ‘2025 partners is ons doel’

Hoe ben je begonnen als directeur?

Landman: ‘Als eerste ben ik gaan werken aan een goede samenwerking met de dermatologen als huidexperts. We hebben onderzocht waar wij als goed doel echt een verschil kunnen maken. Zij gaven aan dat huidkanker als een tsunami op ons afkomt. Toen ik mij realiseerde dat er jaarlijks circa duizend mensen overlijden aan huidkanker, was ik geschokt. Zeker in het besef dat dit het aantal dodelijke slachtoffers van auto-ongelukken (684 in 2023 volgens CBS) overtreft. Vergeleken met de aandacht voor veiligheid in het verkeer, iets wat we allemaal – terecht – zeer belangrijk vinden, is de aandacht voor zonveiligheid nog minimaal. We kunnen en moeten de huidige jonge generatie nu beschermen tegen huidkanker later. Momenteel richt het Huidfonds zich vooral op voorlichting, zorgverbetering en het weghalen van stigma’s, taboes en desinformatie, al hebben we in het verleden ook onderzoek gefinancierd. We schreven een visiedocument over huidkankerpreventie en ontvingen vijf miljoen euro van VWS voor een driejarige multimediale campagne om de incidentie van huidkanker terug te dringen. Daarbij richten we ons op jongeren, buitensporters en buitenwerkers.'

‘Onze strategie is om onze naamsbekendheid te laten groeien en dat gaat goed. Met onze campagnes krijgen we veel aandacht in allerlei bladen. We worden steeds bekender.

Als onderdeel van de huidkankerpreventiecampagne willen jullie in 2025, dit jaar dus, 2025 zogenaamde Zonvenant-partners werven?

‘Ja, dat is zeer ambitieus. Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) heeft het rapport ‘Huidkanker in Nederland’ uitgebracht. Huidkanker zit in de top vier van dure kankersoorten. Totaal zijn er nu al een half miljoen mensen met huidkanker, dertig procent krijgt het meerdere keren. Ongeveer duizend mensen per jaar overlijden aan huidkanker, waarvan tachtig procent door een melanoom. Vanwege de impact voor de patiënt, de hoge kosten en de krapte aan personeel in de zorg móeten we het aantal patiënten terugdringen.’

‘De partners zetten zich samen met ons in om de explosieve groei aan huidkanker te stoppen. Zij hebben het Zonvenant - een kwinkslag naar de term ‘convenant’ - ondertekend en zetten zich drie jaar actief in om huidkanker te voorkomen. Daarnaast dragen zij minimaal drie nieuwe partners uit hun eigen netwerk aan. Dat kan bijvoorbeeld een lokale school zijn of bijvoorbeeld de sportschool van een van de medewerkers.

‘We kunnen en moeten de huidige jonge generatie nu beschermen tegen huidkanker’

Het gaat snel met de werving van nieuwe partners. Of we eind van dit jaar op 2025 Zonvenant-partners zitten durf ik niet te garanderen. Maar gezien de aantallen patiënten, nu en in de toekomst, moet de ambitie hoog zijn.’

Hoe gaat de samenwerking?

‘De organisaties binnen het Zonvenant brengen allen dezelfde boodschap. Het Huidfonds ondersteunt onze partners met informatie- en leerpakketten. Dat wordt enthousiast opgepakt. De basis voor de informatie vormt de samenwerking met het Zonkrachtactieplatform (ZAP). Dit is een kennisconsortium aangestuurd door het RIVM waarin veel partijen samenwerken, waaronder het IKNL en het Huidfonds.’

‘De consensus binnen het ZAP vormt de wetenschappelijke basis voor onze adviezen in de Huidkankerpreventiecampagne. Zoals: bescherm jezelf bij zonkracht drie en hoger. Weet hoe je je moet beschermen door te ‘weren, kleren, smeren.’

‘We zien het Zonvenant als een paraplu-concept. Organisaties die al goed bezig zijn kunnen dat laten zien, en organisaties die zonveilig spelen, sporten en werken willen borgen in hun organisatie, kunnen met onze materialen starten en hoeven niet opnieuw het wiel uit te vinden. Een mooi voorbeeld is dat ziekenhuizen ons lesmateriaal als basis gebruiken. Of dat GGD’s die van het KWF geld krijgen voor zonnebrandpalen en schaduwdoeken, aanhaken bij onze landelijke campagne. Zo wordt het gegeven geld het meest effectief ingezet.'

Jullie organiseren ook de ‘Zonnetjesweek’ speciaal ten behoeve van jonge kinderen.

‘Verbranding op jonge leeftijd vergroot het risico op huidkanker op latere leeftijd. Als je vijf keer in je jeugd flink verbrandt, is het risico op een melanoom (agressieve vorm van huidkanker) aanzienlijk verhoogd.’

‘We hebben lesprogramma’s ontwikkeld voor scholen. Het thema van de ‘Zonnetjesweek’ is ‘Weren, kleren en smeren’. Als je dit consequent doet, van jongs af aan, heb je negentig procent minder kans op huidkanker.’

‘Het begint met weren en de schaduw opzoeken. De kinderopvang en scholen moeten buiten voor voldoende schaduwplekken zorgen. Bijvoorbeeld een zandbak met een schaduwdoek. ‘Kleren’ is de volgende stap: doe een petje op en bedekkende kleding waar mogelijk. Met een zonnebril bescherm je je ogen waarmee je later minder kans hebt op staar. Smeer je elke twee uur in met factor dertig, dat is de derde stap in de bescherming. Het is dus een combinatie van factoren waarmee je de uv-straling tegenhoudt.’

De ‘Zonnetjesweek’ heeft Nivea Sun als exclusieve sponsor. Zitten er risico’s aan een exclusieve productsponsor?

‘Nivea Sun financiert dat programma, maar inhoudelijk zijn ze niet betrokken. Ze hebben ervoor gezorgd dat wij de ‘Zonnetjesweek’ konden realiseren, daarvoor hebben zij nu nog de exclusieve rechten. Bij nieuwe projecten ga ik zeker voor multi-sponsoring, maar dit is nog een afspraak uit het verleden. We maken altijd een contract waarin staat dat een bedrijf zich niet mag bemoeien met de inhoud. Daarmee bewaken we onze onafhankelijkheid.’ 

Is gedrag beïnvloeden moeilijk?

‘Het motto van onze Zonvenant-campagne is ‘Geniet, maar verbrand niet’. De boodschap is simpel, maar de uitvoering niet. Wij zien dat de bescherming bij hele jonge kinderen best wel goed gaat. Maar op de basisschool wordt het al een stuk lastiger. En op de middelbare school wordt het beschermen losgelaten. Volwassenen doen het ook niet voldoende. Het nadeel is dat je pas na twintig/dertig jaar de consequenties van zonschade krijgt. Het begint dus met kennis bijbrengen. Onbekend bijvoorbeeld is dat de lentezon vaak net zo sterk is als de zomerzon. Met een widget die we op onze website hebben, kan je per uur zien wat de zonkracht is. Dan zie je ook dat de temperatuur daar los van staat.’

Bekijk de zonkrachtwidget hier

Wat zijn de uitdagingen bij het binden van partners?

‘De groep van buitenwerkers binden is een grote uitdaging. Zij verbranden relatief vaak. Zeker de kleinere bedrijven hebben geen regels om hun werknemers te beschermen tegen de zon. Ze hebben qua veiligheid allerlei verplichtingen vanuit de arbodienst. En dan komen wij nog met zonbescherming. Daar zit weerstand. Ook bij de medewerkers van grote bedrijven zie je nog veel zonverbrandingen. Maar nogmaals: verandering van gedrag is moeilijk. We moeten samen in co-creatie oplossingen verzinnen. Wat is handig en wat werkt?’

‘Er zijn een aantal sportbonden en sportverenigingen, waaronder de KNVB, aangehaakt. Ook de schoonheidsspecialisten die dagelijks met de huid bezig zijn vinden het heel belangrijk. Wat heel goed loopt zijn de campagnes met scholen, omdat we al een band hebben vanwege onze lesprogramma's. Deze partijen doen gratis mee.’

Hoe betrek je de partners bij het ontwikkelen van de strategieën en activiteiten?

'Er is een klankbordgroep met een breed spectrum aan professionals. We evalueren hoe de materialen worden gebruikt. Dit doen we ook met de scholen. Wat wij aan partners bieden, moet meerwaarde hebben. Ze krijgen de meest recente informatie en we bieden communicatiemiddelen zoals posters, quizzen en FAQ’s hapklaar aan met concrete adviezen die behapbaar zijn. De risicoperceptie is nu nog laag en moet duidelijker worden. Dan moet je een handelingsperspectief bieden: hoe moet je nu precies weren, kleren en smeren?’

Eind van het jaar loopt jullie subsidie af.

‘Dan gaan we gewoon verder, in ieder geval met het Zonvenant. We hebben een aantal sponsors die bijdragen, zoals Zilveren Kruis, Beiersdorf en Holland & Barrett. Maar we zullen keuzes moeten blijven maken. Het liefst blijven we doen wat we nu doen, inclusief landelijke campagnes en lesprogramma’s voor scholen. Dat is het meest effectief voor gedragsverandering en het terugdringen van huidkanker.’

‘Gedragsverandering is een lange termijnactiviteit’

Wat zijn jullie inkomsten uit de fondsenwerving ongeveer?

‘In 2024 steunden 815 individuele donateurs het Nationaal Huidfonds met een totale jaarwaarde van bijna 34.000 euro, naast de subsidie van VWS. Het jaar ervoor ontving Huidfonds ook 10.722 euro aan nalatenschappen.’

Wat is jullie fondsenwervende aanpak?

‘We richten ons in eerste instantie op het zakelijk circuit en richten ons nu steeds iets meer op vermogensfondsen en major donors. Een donateursbestand opbouwen kost veel tijd en heeft nooit prioriteit gekregen. Ik hoop dat de overheid ziet dat gedragsverandering echt een lange termijnactiviteit is. Een vervolgsubsidie is nodig om de huidpreventiecampagne te continueren. Ik realiseer mij dat dat in deze tijd een ingewikkelde vraag kan zijn.’

Wat zijn de doelen van de campagne en hoe monitoren jullie dit?

‘We zijn vorig jaar begonnen met de campagne en doen elk jaar effectmetingen. Aan het einde van het zomerseizoen gaan we checken in hoeverre organisaties hun intenties uit het Zonvenant hebben waargemaakt en einde van dit jaar zullen wij de laatste effectmeting doen. 

‘Voor de campagne ‘Voorkom Huidkanker’, gestart in 2023, doen we elk jaar twee metingen: een voor- en een nameting. Dit jaar aan het einde van het zomerseizoen gaan we, met alle deelnemers, het Zonvenant evalueren. We gaan op volle kracht vooruit! Het is mogelijk en noodzakelijk om jongeren, buitensporters en buitenwerkers te beschermen tegen zonschad en huidkanker te voorkomen.’

--